Karadenizin arka bahçeleri

Karadeniz Bölgesine ister Ankara’dan ister istanbul’dan gidin tek bir karayoluna çıkıyorsunuz. Merzifon’da kesişir yolunuz ve tüm karayolu araçları Havza adisinden doğruca Samsun’a iner ve siz de samsun’da Karadeniz ile buluşursunuz. Eğer özel aracınız varsa ve siz gezi amaçlı giderseniz, o zaman görebilirsiniz ancak Karadeniz’in arka bahçelerini. Yoksa Kastamonu, Sinop, Karabük,Tokat veya Bartın’ı göremezsiniz. Bolu, yol merkezinde bir il olduğundan görülebilir bir de Düzce tabi.

Karadeniz Bölgesi’nden söz edilince hemen herkesin aklına gelen Samsun ile Artvin arasındaki iller gelir.Ordu, Giresun ve Trabzon. Oysa Karadeniz’in deniz görmeyen ama Karadenizli illeri de var elbette ve bunlar nedense Karadeniz’den sayılmaz!

Karadeniz Sahil yolu gezimizin devamında Sinop’tan Kastamonu, Karabük ve Bolu’ya geçiyoruz. Normalde Karayolu ile Ankara veya İstanbul’a giderken Samsun’dan denizden ayrılırsınız. Fakat, özel aracınızla giderseniz ancak bu illeri gezebilirsiniz. Orta Karadeniz ve Doğu Karadeniz’le bu kentlerin pek bir bağlantıları yoktur. TBMM’de görmüşsünüzdür meselaCHP Kastamonu Milletvekili Mehmet Yıldırım’ın TBMM kürsüsünden ve grup toplantılarında sarımsak dağıttığını. Sarımsak İç Anadolu’da değil Karadeniz’de yetişen ürün ama sanki Karadeniz’in doğasına aykırı gibi algılanıyor. Karadeniz denince bol yağış ve yeşillikler akla geliyor ve çorak toprakları veya düz tarım alanları düşünülmüyor bile ama sarımsak kurak iklim isteyen bir ürün oysa.

Yine Karadeniz Bölgesi’nde yerleşim birimleri özellikle köylerde genelde dağınıktır. Toplu köy anlayışı istense de fiziki şartların dayatmasıyla zaten mümkün değildir ama Karadeniz’in arka bahçesi diye nitelendirdiğim Kastamonu, Karabük, Bolu veya Düzce gibi illerde toplu yaşam alanları yani köyler rahatlıkla görülebiliyor. Tarım alanlarında da aynı farkı görebiliyorsunuz. Sadece sarımsak değil, Tokat’ta üzüm, pancar, tütün, kelem yada toplahanası,patates, kurusoğan yetiştirilebiliyor. Bunlar normalde Karadeniz olarak bilinen illerde sınırlı yetişebilen ürünlerdir. Karadeniz denince fındık , çay ve yeni yeni de kivi geleneksel tarım ürünleridir.

Sinop’tan Ayancık ilçesi yönünden çıkıyoruz. “Gözlerden uzak olan” denir ya , sanki “gönülden de uzaktır”ı anlatıyor Ayancık. Bakımsız bir ile görünümünde, yollar, caddeler sanki bir belediyesi yokmuş gibi..Üzülüyoruz. Yenikonak, Hanönü ve Taşköprü’ye geçiyoruz. Yok buraların karadenizlilikle alakası yok tabi bize göre.Fakat Taşköprü, görülmeye değer bir büyük ilçe. Kastamonu’ya bağlı. Orada görev yapan polislerin insana yaklaşımı dikkatimizi çekiyor, gayet güzel ve insanı polislerimizle Taşköprü herhalde mutludur.

“ TARİHİ AÇIDAN TAŞKÖPRÜ”

Taşköprü, insanlık tarihi boyunca değişik uygarlıkların kurulup yok olduğu bir yöre olmuştur. Sırasıyla, Gasgallar, Etiler, Dorlar, Paflagonyalılar, Kimerler, Lidyalılar, İranlılar, Kapadokyalılar, Helenler, Pontuslar, Bitinyalılar, Romalılar (Bizanslılar), Danişmendliler, Çobanoğulları ve Osmanlılar bu yörede hüküm sürmüşlerdir.

Romalılar Paflagonyayı zaptettikten sonra komutan Pompe’nin ismine izafeten burasına Pompeiopolis demişler ve Paflagonya eyaletinin merkezi yapmışlardır. Taşköprü Romalılar zamanında (M.S.1,2,3)’ üncü yüzyıllarda çok haşmetli bir şehirdi. Zımbıllı Tepesi Akrapol olarak kullanılıyordu. Eyalet valisinin sarayı, mabet ve ileri gelenlerin evleri burada idi.

Taşköprü, 1211 yılında Selçuklu Emiri Hüsamettin Çoban tarafından fethedilmiş, Osmanlılar zamanında kadılık olarak idare edilmiş, 1868 yılında yılında İlçe olmuştur”

Yol boyunca etçiğimiz ilçelerdeki geri kalmışlık duygusunu biraz da “sahipsizlik” diye yorumlarken, Kastamonu’ya geliyoruz. Aslında daha önce de gitmiştim Kastamonu’ya ama hayır sanki orası değildi bu yeni Kastamonu.8 yılda bir kent nasıl böylesine bir değişim yaşayabilir hala düşünüyorum. Mükemmel bir şehir. Şehirleşme ve modernleşme açısından da kültürel ve geleneksel yapısını sürdürmesi açısından sanki yepyeni bir kent yapmışsınız! Doğrusu, Kastamonu’yu tanıyamadım ve çok etkilendim. Hele Karadeniz’in böylesi bir kenti de varmış diyebilmek aslında gururumu da okşamadı değil. Demek ki bu ilimize son 10 yılda gelen valiler, gerçekten bu kente layık valiler olmayı başarmış insanlarmış. Onları kutluyorum.

TARİHÇE

Bilinen tarihi yaklaşık 4000 yıl öncesine dayanan Kastamonu adını kurucuları Gas’ lara atfen, Gas ülkesi anlamında Gas Tumanna’dan almaktadır. Hititlerden başlayarak Frig,Lidya,Pers,Roma,Bizans, Selçuklu, Danişmendli, Candaroğulları ve daha sonra 1460’ta Osmanlı egemenliğine girmiş ve Cumhuriyet dönemine kadar Osmanlının önemli kentlerinden olmuştur. Bu kültürel sürekliliği temsil eden sayısız dini ve sivil yapıyı kent merkezi ve ilçelerinin tarihi dokusunda barındırır.

Öte yandan Cumhuriyet tarihimizde de Kastamonu’nun ayrı bir önemi vardır. Ulusal Bağımsızlık Savaşı sırasında güvenli bir liman kenti olarak İnebolu’dan Ankara’ya lojistik destek sağlamış, Mustafa Kemal ATATÜRK tarafından 23 Ağustos 1925 tarihinde Kıyafet ve Şapka Devrimi’nin açıklandığı kent olarak özel bir anlam kazanmıştır”

Araç’a girerken bir levha dikkatimizi çekiyor.”Ey yolcu!” diye uyaran bir levha. “ayak bastığın bu topraklar, sırtında bebeğinin donmasına aldırmadan , mermiyi cepheye yetiştiren,eli öpülesi anaların, vatanın kurtuluşunda nufüs ölçeğinde en çok şehit veren yiğitle….………….yazının devamı için tıklayın